Zoals elk jaar heeft ook in 2023 Frans Lander weer mooie woorden gewijd aan de werken van alle deelnemers aan de atelierroute Groot Woerden, die plaatsvond in oktober. Hieronder zijn tekst, die hij aan ons heeft toegestuurd. Frans Lander is de derde persoon van links in onderstaande foto.
Tekst Frans Lander
Kunst helpt ons weer te zien waar we aan voorbij zijn gaan kijken. (John Dewey)
De 19e Atelierroute Groot Woerden met een record aan deelnemers: 52. Voor mij is het steeds weer een commentaar te mogen leveren bij vele kunstwerken.
Kunstenaars zien de werkelijkheid anders, waardoor een verrassend zicht op de wereld ontstaat; soms zetten ze ons op het verkeerde been, soms brengen ze het onzichtbare, het verhaal achter de zichtbare wereld tot uiting.” Kunst geeft niet het zichtbare weer, maar maakt zichtbaar” zoals Paul Klee het zo mooi formuleerde. Wat maken deze 52 kunstenaars zichtbaar? Ik neem u mee op een korte maar enerverende reis, geordend naar thema.
Ik begin met de realistische schilderijen, waarin de natuur of een landschap ten grondslag liggen. Die vormen samen bijna een kwart van de inzendingen:
1.Hermien van den Elst liet zich inspireren door Klaprozen, hetgeen heeft geleid tot een explosie van fel rode kleuren. Het lijkt zo eenvoudig, maar het is een staaltje van meesterlijke beheersing van het kleurenpalet. Eenvoud baart hier kunst.
2.Dorette Ghajar liet zich inspireren door rode bessen, hetgeen een heel fraai en ingetogen stilleven in zachte roze keuren oplevert. Mooi van compositie, volledig in balans
3.Bij Marlouke San Giorgi wordt het herfstlandschap herleid tot basisvormen. Het doek valt op door het ongewone perspectief en de warme terra kleuren. Marlouke heeft een geheel stijl ontwikkeld, die me soms doet denken aan het werk van de Nabisten, zoals Maurice Denis.
4.Olga de Jong bezingt de lente. De uitgekiende compositie, een verrassend oplopend perspectief, met tedere frisse tinten is uitermate evocatief en doet je verlangen naar de prille ontluikende natuur.
5.Arthur Koopmans is een uitzonderlijk begaafde aquarellist die in Avondzon langs het Jaagpad een betoverend landschap in het gouden strijklicht van de ondergaande zon weet neer te zetten. Door de geraffineerde weergave van de rivier krijgt het doek een prachtige ruimtelijke werking.
6.Maria Margraf biedt ons een portret van Woerden, waarin ze verschillende monumenten fraai weet te verenigen als in een soort Gesamtkunstwerk in een groene achterrond. Als ik de gemeente was, kocht ik dit doek meteen als als een fraai portret van onze stad.
7.Gerlies Mast heeft in Zomer in het Vijverbos een treffend portret van het Hollandse groene landschap in brede horizontale vlakken geschilderd, onderbroken door spelende kinderen: lucht, groen en water: het wezenlijke van het Hollandse landschap.
8.José Nouwen verbeeldt op overtuigende wijze de oerkracht van de zee. Wat een donderend geweld en wat een geweldig vakmanschap van deze kunstenaar.
9.Monika Stugarek heeft me echt verrast met een voor haar ongebruikelijk doek: De wind.. Een geraffineerd gebruik van aardse kleuren, maar vooral de dynamiek in het doek is trefzeker: je voelt de wind over het landschap razen.
10.Jena Venema brengt ons naar de VS. met zijn Yosmite: hoe overtuigend heeft hij de rotspartij en het zonlicht in het water geschilderd. Zowel de compositie als het kleurgebruik verraden de vakman.
11.Annemiek Visser is een kunstenaar die het experiment niet schuwt. Vier kanten van klimaatverandering is een doek dat je niet snel vergeet, vooral de originele vormgeving, de strakke compositie en het bijzondere coloriet maar meer nog door de betrokkenheid met een actueel thema. Dit is geëngageerde kunst, helaas vrij zeldzaam.
12. Kiki Dijkstra: Dynamisch netwerk: Een heel speels kunstwerk in gemengde technieken: het is alsof je naar een wonderlijke voorstelling kijkt, waarin twee verschillende werelden van fietsers worden geprojecteerd. Heel boeiend door de herhaling van het thema en de originele compositie van het doek.
13.André Zentveldt blijft bij zijn vertrouwde naïeve schilderstijl, die als geen ander beheerst. In Kerkgangers schetst hij een overtuigend en enigszins humoristisch dorpsbeeld met een stoet van brave kerkgangers.
14. Peter-Paul Oostveen: Bonaventura interior: Dit is een foto die je volledig weet te overtuigen van de schoonheid van de Bonaventura kerk. Nu heb ik het niet zo op de Neo-gothiek uit het rooms-katholieke reveil, maar deze uitmuntende foto heeft me bijna bekeerd.
Een tweede opvallende categorie dit jaar vormen de portretten, waarbij ik begrip breed definieer.
15.Sofie Leliën is één van de vier scholieren die dit jaar meedoen. Dat is een prachtige gelegenheid zeer jonge kunstenaars een podium te bieden, Sofie’s werk Pop is eigenlijk geen echt portret van een personage maar een portret van een generatie jongeren. Wat een fraai contrast tussen de thematische achtergrond in zwart-wit en de kleurenexplosie in de dansende figuur. Hier verrast dit jonge talent ons met een wel heel curieuze plastiek: Branden Hart, in een afgesloten ruimte als en soort mobiel.
16.Donate Berkhof biedt ons met haar Bsquare een fraai en kleurrijk portret van een hedendaagse vrouw. De opzet van het portret en profiel tegen een lichte achtergrond maakt het bijzonder intrigerend.
17.Arnold van Elteren schilderde Persephone. Het is een knap staaltje van klassieke portretkunst en heeft tegelijkertijd iets verontrustend door het geraffineerde gebruik van het licht enigszins à la Rembrandt.
18. Martha Goedings is in her portret Meisje veel mysterieuzer. Het gezicht duikt langzaam op vanuit een blauwe achtergrond. Het is een overtuigende impressie van een knappe vrouw; het keurgebruik en half open mond maken het een zeer eigentijds portret.
19. Tineke Hoepman verrast ons met een heerlijk brutale weergave van een vrouw The day after…Ondanks de fraaie, kleurrijke, feestelijke kleding spreekt uit het portret een zekere ontnuchterende ontgoocheling. Zeer gewaagd qua onderwerp en kleurgebruik, maar wat een vakmanschap.
20. Joke van den Hurk: Peinzende vrouw. Dit is gans anders…een dromerig en zeer poëtisch portret, heel fraai ingekaderd met bloemen. Het heeft iets mysterieus, enigszins oosters qua tekening.
21. Mieke Mars: Hij/Zij: wat een intrigerend portret van een hij of zij, een actueel maatschappelijk thema. Het is gewaagd als thema maar meer nog als kleurrijk en overtuigend portret; heel fascinerend, zoal het thema is verbeeld.
22.Lies de Nijs: Curiosity. Ja dit is natuurlijk geen portret in de letterlijke zin van het woord: maar Lies heeft buitengewoon speels en humoristisch drie uiterst nieuwsgierige geiten weten te portretteren.
23. Mena Sol:Ik geniet: ook dit is natuurlijk geen echt portret, maar er is wel een jong meisje afgebeeld. Het heeft iets ontroerendst dit meisje dat in zo’n typische houding van een kind van het leven geniet. Een kleinood zonder pretenties
24. Heleen van Ulden: Samen op weg: Snaterende eenden op weg, wie herkent ze niet zoals ze waggelende de weg oversteken naar de andere nog meer belovende sloot.. een raak en geestig portret van onze oer-Hollandse watervogels.
25. Gonny van der Bij: Metamorfose: in beginsel geen echt portret, maar het is wel de weergave van een vrouw in die verandert, zoals beschreven bij Ovidius.: heel knap hoe Gonny die gedaantewisseling in het beeld heeft weten te vangen.
26. Judith Buijs: Down on my knees; ofschoon geen portret, want de knielende vrouw heeft geen hoofd. Daardoor krijgt het beeld iets mysterieus of zelfs sacraal. Door de sierlijke vormen is het een tijdloze hommage aan de schoonheid van het vrouwelijk lichaam.
27. Nienke van de Kooi-Kooistra; Engel. Hoewel we niet weten hoe Engelen eruit zien, beschouw ik het toch als een portret van een Engel, omdat het beantwoordt aan onze traditionele verbeelding ervan: wat een buitengewoon knap gebruik van dit prachtige materiaal: albast. Het doorschijnende karakter ervan geeft het fraaie beeld iets etherisch. Geef mij maar zo’n engelbewaarder.
Een derde belangrijke categorie vormen de abstracte kunstwerken.
28. Sudenaz Aslantas: Crazy fun, één van de jongste deelnemers, 16 jaar, vertolkt hier heel beeldend de verlokkingen van onze tijd. Het is een knappe en kleurrijke gecomponeerde soort collage. Echt helemaal abstract kun je het niet noemen.
29. Gineke van Assem: Circel in het vierkant. Dit is wel een heel bijzondere vertolking van het thema van deze atelierroute: een opart werk in de sfeer van Vasarely, maar dan ik textiel. Werkelijk een technisch zeer gewaagd en absoluut geslaagd hoogstandje.
30. Elvira Balla: Fibonacci Fantasy. Ook hier een origineel gebruik van het thema: nu in dank zij de beroemde getallenreeks van de renaissance geleerde Fibonacci uit Pisa. Het bijzondere is dat Elvira dit werk heeft gemaakt met acryl op glas.
31. Roel van der Bij: Wereld in verwarring. Roel is één van de trouwste deelnemers aan de atelierroute. Hier verrast hij ons met een schitterend kleurrijk doek. Alles lijkt hier in verwarring door het verloop van de veranderende kleuren. Zeer overtuigend. Roel blijkt meer en meer een een geheel eigen beeldtaal te hebben ontwikkeld.
32. Janneke van Bokkum: Yetunde. Een mysterieus doek in gemengde technieken. Een opvallend gebruik van de ruimte door de tegengestelde onderdelen van het doek, waarbij de benedenruimte een fraai kleurencombinatie biedt.
33. Roel Bos: Wunderbar. Wat kan beeldhouwkunst toch steeds weer ontroeren door het geraffineerde gebruik van het materiaal en de trefzekere sobere vormen zoals in dit beeld van Roel. Deed me denken aan het werk van Brancuse.
34. Jolanda Driesen: Raster. Hoewel een foto, reken ik dit werk door de opzet tot de abstracte kunst: hoe knap is hier een raster van hoge gebouwen weergegeven: een heel spannend lijnenspel in een sobere, maar doeltreffende zwart-wit opname.
35. Alex Feenstra: Hommage to the square. Een geheel andere benadering van het thema, nu in een ongebruikelijke techniek: een muurkleed van wolvilt. Duidelijk geïnspireerd door het werk van Jan Schoonhoven. Het is echter zeer overtuigend een evenwichtig en geheel authentiek kunstwerk van een vakman.
36.Sietse Goverts: Icarus. Wie kent niet de val van Icarus uit de Griekse mythologie. Sietse verbeeldt dit in een bijna abstract doek: ik ken maar weinig schilders die zo’n spanning in een vlak weten op te bouwen: daaraan herken, volgens Paul Klee, de grote kunstenaar. Met heel weinig middelen wordt hier veel gezegd: een val in de ruimte.
37.Lia Meiborg: Thee labeltjes: Ook een originele vertaling vormgeving van het thema: nu in een collageachtige quilt. Wat opvalt is het strakke ritme en de variatie in kleuren.
38. Gerrit Peele: Spiraal: Hier is een rasbeeldhouwer aan het werk geweest: een buitengewoon geraffineerde vorm in marmer. Het lijkt zo eenvoudig, maar het is technisch een hoogstandje. Heel overtuigend qua vorm.
39. Lex Polman: Karina: Voor Lex Polman heeft hout geen geheimen: hier tovert hij een uiterst doordachte en tot enkele wezenlijke lijnen teruggebrachte vorm in hout: het roept op elegante wijze een wereld van ontmoetingen op. Volledig in balans.
40. Ilja Pronk: Vierkant: wel een zeer letterlijk opvatting van het thema van de atelierroute; een vierkante doos in Rakutechniek. Het getuigt qua vorm en kleur van haar geraffineerde vakmanschap.
41. Johanna HH: Loeigoeie kubus in blauw. Een gans andere vertaling van het atelierthema: nu in een groot vierkant van getekende en beschilderde doeken: Het loeien slaat natuurlijk op de speelse tekening van de koeien, de kleuren deden me echter denken aan Yves Klein.
42. Jeanette van Schaick: Vierkant in het rond: Jeanette maakt gebruik van gemengde technieken. Het doek doet enigszins kubistisch aan, maar heeft een levendige dynamiek door de compositie en het gebruik een grote variatie aan kleuren.
43. Dirk van der Vecht: Lijnen die elkaar raken: Het thema keert weer terug nu in een uiterst geraffineerde en sobere compositie waarvan Dirk het geheim kent. Hoe fijnzinnig heeft hij in de rode rasterachtergrond dit in vlakken opgebouwde vierkant weergegeven. Het vierkant gloeit als ware op in het doek.
44. Carla Vermeend: Escher: ik heb een hele tijd zitten puzzelen: hoe heeft Carla dit voor elkaar gekregen? Het is een foto…maar niet van een bestaand werk van Escher, en toch heeft het alle kenmerken van zijn werk. Over vierkanten gesproken: dit is een veelheid ervan. Buitengewoon knap en wat een ruimtelijke werking.
45.Elly Waterman: Vierkant. Niet alleen de titel maat ook het kunstwerk, een linosnede, is één en al vierkant: in de tekst en de constructie van het werk. Heel speels en origineel. Een perfect logo voor deze atelierroute, dunkt me.
Blijven er nog enkele werken over, die ik voor het gemak maar schik onder de categorie Diversen
46. Nicole Hischfeldt: Broodschaal in Delfts blauw. Nu ben ik zelf geboren in Delft en heb ook een tijdje in de zomer als werkstudent bij de fabriek in Delft gewerkt: kortom ik heb grote waardering voor het vakmanschap van Nicole: een zeer fijnzinnig blauw kleurenpatroon.
47. Anke van der Hurk: Halsketting Met eenvoudig natuurlijk schelpen-materiaal weet Anke een buitengewoon sierlijke ketting te maken in een trefzekere compositie.
48. Sylwia Schóngart: Ik-nachtvlinder Een heel bijzondere techniek: een glassculptuur. Door het uitgekiende kleurgebruik en de fraaie tekening ontstaat een wonderbaarlijk sierlijk en sprookjesachtig insect.
49.Ineke Smiek: Vogel met bloemen We kennen Ineke vooral als glaskunstenaar maar is is tevens een fabelachtig tekenaar. Deze wonderbaarlijke lichtvoetige en eigenzinnige vogel is een uitgelezen sprookjesachtige illustratie van haar tekentalent. Deed me even denken aan de tekeningen van Erik Vos.
50. Anneke Winsemius: Ode aan mijn herbarium. Anneke weet steeds weer te verbazen met haar werk. Het geraffineerde gebruik van planten en zaden in een soort scherm gevat in een gouden gloed is heel uniek.
51. Annebal Vegt: Wanna Play Annebel is één van de jongste deelnemers: hier heeft ze het thema van de route heel geraffineerd weergegeven in de vloer van de speelhal, waardoor ook een mooie tegenstelling ontstaat tussen de speelautomaten en de vloer.
52. Eunice Hagendoorn: Winter Eveneens een zeer jonge deelnemer: Wat een mooi eigentijds beeld schetst ze hier van een jongere met een skateboard. Uit de tekening, het uitgekiende kleurgebruik en de dynamische compositie blijkt een groot talent. Ik heb in 2006 voor het eerst de mijn licht mogen doen schijnen over atelierroute dat is nu 17 jaar geleden..enfin ik ben er oud mee geworden.
Nu nog dit: op 19 november as. organiseer ik tezamen met het Stadsmuseum een Street art manifestatie met hiphopmuziek en breakdance op het Kerkplein, als randprogrammering bij het expositie Street Art in het museum.
Ik doe dit als secretaris van de vrienden van het stadsmuseum: waarvan helaas slechts enkelen van u lid zijn. Wordt lid!
Frans Lander, 29 september 2023
