Binnenkort zijn er landelijke verkiezingen. De thema’s zijn vooral migratie, woningnood, klimaat en defensie. Maar misschien wil je bij het bepalen van je stem het thema kunst en cultuur ook meewegen?
Wij scanden de verkiezingsprogramma’s daarop. Hieronder een overzicht wat de partijen die nu in de Tweede Kamer zitten daarover hebben opgenomen. We hebben gezocht naar de termen cultuur, kunst en creati(viteit). Sommige verkiezingsprogramma’s zijn heel uitgebreid, andere heel beknopt. In een uitgebreid programma is er letterlijk meer ruimte om over het thema uit te wijden.
De citaten hieronder zeggen dus niet alles. De vraag is natuurlijk hoe een partij zich bij de coalitieonderhandelingen op deze thema’s zal gaan richten. Of in hoeverre zij zich in de oppositie hard gaan maken. Dit is iets dat we op dit moment natuurlijk niet weten. Geen enkele partij heeft kunst en cultuur tot een echt speerpunt gemaakt.
| Lijst nr. | Partij (met link naar het programma) | Belangrijkste citaten uit in het programma |
| 1 | PVV | En voortaan berekenen we 21% btw over kunst en cultuur |
| 2 | Groenlinks / PvdA (het programma heeft 187 pagina’s, met een speciaal hoofdstuk over cultuur en media) | We combineren investeringen in huizen en publieke ruimte met investeringen in werkgelegenheid, onderwijs, cultuur, welzijn en veiligheid. Kunst en cultuur dragen bij aan verbinding en creativiteit in onze samenleving. Jong en oud moet kunnen genieten van kunst en cultuur. Daarom is het belangrijk dat we de drempels tot culturele voorzieningen zo laag mogelijk houden. Makers moeten kunnen rekenen op een eerlijke beloning. We zetten ons in om ons cultureel erfgoed te behouden voor toekomstige generaties. Roofkunst geven we terug. Onderwijs: .. naast het reguliere onderwijsprogramma ontwikkelen kinderen zich ook door frequente lessen in sport, dans, cultuur, creatieve vakken, techniek en natuur. |
| 3 | VVD (zie vooral pagina 89) | Kunst en cultuur waar Nederland trots op kan zijn. Kunst en cultuur dragen bij aan onze identiteit. Daarom blijven we oog houden voor alle vormen van kunst- en cultuurbeleving – in alle regio’s van Nederland. We kiezen voor een ondernemende en bloeiende cultuursector, die vooral zelf aan de lat staat om zo veel mogelijk mensen te trekken. We beschermen ons erfgoed en stimuleren cultuureducatie op school. Daarmee bieden we kinderen de mogelijkheid om kennis te maken met de wereld van cultuur en kunst. Onderwijs: In plaats van het verplichte vak cultureel kunstzinnige vorming mogen leerlingen ook examen doen in een nieuw te ontwikkelen vak praktische techniek en technologie. |
| 4 | NSC (zie vooral pagina 38) | Daarnaast moeten cultuurgelden eerlijker verdeeld worden over het land. We pleiten voor een herverdeling van middelen voor kunst en cultuur waarbij extra inzet nodig is in het landelijk gebied. Cultuur is een bindmiddel van de samenleving en moet daarom overal in Nederland toegankelijk zijn. Onderwijs: Daarnaast is het van belang dat er een goede balans is tussen cognitieve ontwikkeling, kennis van de wereld, sport en beweging en het ontwikkelen van creativiteit. |
| 5 | D66 (zie vooral pagina 16 en 17) | Cultuur geeft hoop, verbeelding, troost en inspiratie – en is onmisbaar voor een vrije en veerkrachtige samenleving. De culturele sector is ook een sterke economische kracht: zonder creativiteit geen innovatie. Daarom maakt D66 kunst en cultuur overal voor iedereen toegankelijk. Dankzij D66 blijft het lage btw-tarief op cultuur, boeken en sport. De creatieve sector wordt actief betrokken bij maatschappelijke opgaven. Kunstenaars en ontwerpers brengen nieuwe perspectieven en kunnen vastgelopen processen doorbreken. |
| 6 | BBB (zie vooral hoofdstuk Kunst, Cultuur en Media, pagina 109 en verder) | BBB kiest voor kunst, cultuur en media die zijn geworteld in lokale, regionale en landelijke tradities en gemeenschappen. We willen een samenleving waarin verenigingen, musea, dialecten en tradities niet worden weggedrukt door de blik vanuit de Randstad. Cultuurgeld wordt eerlijker verdeeld over het land. |
| 7 | CDA | We willen een brede regionale verdeling van aanbod en middelen, een brede toegang tot cultuur, en zowel lokale initiatieven als nationale iconen steunen. Het Rijksgesubsidieerde bestel gaat op de schop. De kleine culturele basisinfrastructuurinstellingen (BIS) en de fondsen worden samengevoegd, met regionale afdelingen. In het cultuurplan moet meer aandacht zijn voor kunstuitingen door mensen met een beperking. |
| 8 | Socialistische Partij (zie vooral pagina 33) | Er komen geen btw-verhogingen voor de kunst- en cultuursector. Cultuur verbindt, verdiept en verbeeldt. Toch leven veel kunstenaars in onzekerheid en worden media steeds vaker overgeleverd aan commerciële belangen. Dat bedreigt onze democratie én onze beschaving. We stoppen de uitverkoop van onze beschaving door te investeren in kunst en cultuur. ..en zorgen we voor een eerlijke verdeling van cultuursubsidies in heel Nederland. We steunen zowel vernieuwende makers als traditionele kunstvormen. Grote techbedrijven mogen cultuur niet reduceren tot ‘content’ voor hun verdienmodel. Onderwijs: Daarom investeren we in cultuuronderwijs op school, met vakdocenten en samenwerking met culturele instellingen, zodat ieder kind zijn creatieve talenten kan ontwikkelen, ongeacht de portemonnee van de ouders. |
| 9 | DENK | – – (niks hierover) |
| 10 | Partij voor de Dieren (zie vooral pagina 116) | We behouden het verlaagde btw-tarief van 9% voor de kunst- en cultuursector. Er komt een gedragscode voor de inzet van dieren in kunst en media. Wij willen investeren in de makers in de culturele sector en stimuleren duurzaamheid. Daarnaast komt er meer aandacht voor het dekolonialiseren van cultuur, de rol van gestolen erfgoed en de betekenis en gevolgen hiervan voor onze huidige samenleving. De Partij voor de Dieren wil de kunst-, cultuur- en erfgoedsector nadrukkelijk betrekken bij maatschappelijke vraagstukken, zoals de aanpak van de klimaat- en natuurcrisis, de woningnood en het dekolonialiseren van de samenleving. Er moeten geen miljarden naar fossiele bedrijven, er moet meer geld naar de kunst- en cultuursector. Onderwijs: Cultuur-, kunst- en muziekeducatie krijgen een vaste plek in het lesprogramma van het basis-, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Makers worden beschermd tegen het gebruik van hun creaties voor de training van AI-systemen. |
| 11 | Forum voor Democratie (zie vooral pagina 46 en verder) | Cultuur, sport en ontspanning in laag BTW-tarief. Woke en LGBT-gedachtegoed houden we weg van jonge kinderen, en onze cultuursector krijgt een extra impuls door verlaging van de BTW en herwaardering van erfgoed, (klassieke) muziek en kunst. Onderwijs: … meer aandacht in het onderwijs voor Europese cultuur, klassieke muziek, schilderkunst, monumenten en filosofie. Cultuurbeleid hoeft niet duurder, maar moet wel zinvoller. Subsidies moeten gericht zijn op het conserveren en restaureren van erfgoed en het uitdragen van onze cultuur, niet op modieuze of ideologische projecten. Het subsidiebeleid in de cultuursector dient gericht te zijn op kwaliteit, niet op diversiteit of ideologie. |
| 12 | SGP | Kunst en cultuur zijn bijzondere gaven die binnen de kaders van Gods wet kleur kunnen geven aan het leven en die tegenwicht kunnen bieden tegen een te dominante rol van een financieel-economische kijk op de samenleving. |
| 13 | ChristenUnie | Kunst, cultuur en creativiteit verrijken het leven en de samenleving. De overheid vervult een belangrijke rol als subsidieverstrekker, opdrachtgever en hoeder van ons culturele klimaat en erfgoed zoals musea en orkesten. Bij de verdeling van overheidssubsidies voor Nederland willen we een eerlijker verdeling over het land |
| 14 | Volt (Zie vooral pagina 70 en verder) | Kunst en cultuur zijn belangrijk. Daarom maken we hier meer geld voor vrij. Dat is nodig voor een verbonden toekomst Toch is de kunst- en cultuursector jarenlang verwaarloosd. Er werd bezuinigd, kansen verdwenen en de toegang werd ongelijk. Wij maken een einde aan de kaalslag van de afgelopen vijftien jaar. We gaan weer investeren in kunst en cultuur. We zorgen dat kunst toegankelijk is voor iedereen. Een diverse samenleving verdient een rijke cultuursector. Die meegroeit met onze veranderende wereld en waarmee we ons verleden een plek geven in de toekomst. Ze vormt het hart van onze samenleving. Volt wil dat het culturele aanbod een goede weerspiegeling is van de verhalen en makers in de samenleving en ruimte geeft aan alles dat de sector te bieden heeft. Daarom willen we veel aandacht blijven besteden aan diversiteitscriteria bij subsidieverlening: die diversiteit moet vooral worden geregeld bij het verdelen van de subsidies en minder op het niveau van kunstprojecten zelf. De subsidieverlenende instellingen krijgen daarom een verantwoordelijkheid om te zorgend at subsidies worden toegekend aan een evenwichtige mix aan makers en genres. Ook maken we beoordelingscommissies die de subsidies toekennen meer divers, zodat die een betere afspiegeling vormen van de samenleving. |
| 15 | JA21 (Zie vooral pagina 47 en verder) | … vanuit het perspectief van JA21 (is) wel het nodige aan te merken. De sector kijkt al decennialang vanuit een links ideologische tunnelvisie naar de samenleving. Het tegengeluid krijgt nauwelijks een plek; diegene die een kritisch geluid laat horen, loopt het risico te worden gecanceld. Wat JA21 betreft moet er significant minder overheidsgeld naar de uitvoerende kunsten: subsidie is juist niet goed voor een bloeiende cultuursector. Waar JA21 wel geld aan wil besteden is aan het behoud, de restauratie en het toegankelijk maken van ons cultureel erfgoed (zoals digitalisering van archieven en kwetsbare boeken) JA21 wil den pluriform cultuurklimaat stimuleren waarbij Nederlandse tradities, taal en cultuuruitingen in voldoende mate aan bod komen. |